Wystawa „Gościnności” to zaproszenie do refleksji nad jednym z najważniejszych pojęć kształtujących współczesną Europę. W obliczu aktualnych wydarzeń związanych z migracją, mobilnością i tożsamością, stawiamy pytanie o prawo gościnności i jego rolę w dzisiejszym społeczeństwie – o to, jak przyjmujemy i traktujemy Innego w przestrzeni, którą uważamy za własną.
Gościnność to nie tylko przyjazny gest empatii, lecz także akt polityczny i kulturowy, ujawniający skomplikowane relacje zarówno w wielokulturowych, jak i jednorodnych społeczeństwach. Podejmujemy temat dostosowania przestrzeni społecznych, geograficznych, symbolicznych takich jak dom, miasto czy kraj do przyjęcia Innych. Pytamy, kto dysponuje prawem do zajmowania ich po minionych konfliktach, a kto podlega wykluczeniu. Poruszamy zagadnienie granic gościnności i otwartości, poczucia „bycia u siebie” oraz tymczasowości. Czy gościnność dzisiaj to tylko gest empatii, czy już bezwarunkowa konieczność, by móc współistnieć? Dotyczy to relacji nie tylko międzyludzkich, ale także postawy wobec zwierząt, środowiska i planety.
Zapraszamy widzów do sprawdzenia, czy sztuka może być narzędziem diagnozy procesów społecznych i miejscem refleksji nad kondycją ludzką. Prace w formie instalacji wideo, obiektów, fotografii czy tkanin traktują temat gościnności jako namysł nad wymuszonymi i dowolnymi migracjami, tożsamością i przestrzenią, w której żyjemy, jak i tej, którą tworzymy dla innych.
Ekspozycja ma zachęcić do głębokiego przyjrzenia się wzajemnym relacjom sztuki i polityki w poszukiwaniu odpowiedzi na pytania o społeczne obowiązki i miejsce estetyki w dyskusji o prawie do przynależności. Wybrane dzieła otwierają pole do nowych interpretacji, ukazując gościnność nie tylko jako postawę, ale także jako metaforę – odzwierciedlają współczesne debaty o nacjonalizmach, różnorodności i wzajemnym współistnieniu.
Zadajemy więc pytania: czy otwarcie na innych może być drogą do przezwyciężenia podziałów? Kto jest darczyńcą, a kto beneficjentem gościnności? Wystawa ma być w założeniu zaproszeniem do odkrywania złożonych, często niewygodnych pytań, które kryją się za pojęciem gościnności.
W ostatnich latach temat gościnności podejmowano wielokrotnie, lecz wystawa w Muzeum Narodowym w Gdańsku wpisuje się w ten nurt jako badanie postaw przyjęcia i izolacji w oparciu o wątki globalne i lokalne, np. tworzenia społeczności gdańszczan w powojennych realiach. Osiemdziesiąta rocznica zakończenia II wojny światowej jest dobrym czasem do przemyślenia tego tematu.
Ekspozycja składa się z prac pochodzących ze zbiorów Gdańskiej Galerii Fotografii, Gdańskiej Kolekcji Sztuki Współczesnej będącej depozytem gminy miasta Gdańska w zbiorach NOMUS – Nowego Muzeum Sztuki oraz dzieł użyczonych przez artystki i artystów.
Artystki i artyści: Kuba Bąkowski, Przemysław Branas, Oskar Dawicki, Javier Delgado, Marian Dobrzykowski, Monika Drożyńska, Marta Frej, Marcel Grisard, Wiesław Gruszkowski, Roman Joachimowski, Stefan Kaczorowski, Kamil Kak, Agnieszka Kalinowska, Tomasz Kopcewicz, Tomasz Kosiński, Anna Królikiewicz, Paweł Kruk, Aleksandra Kubiak, Edmund Kupiecki, Simon Larbalestier, Jacqueline Livingston, Honorata Martin, Rafał Milach, Maciej Moskwa, Jacek Niegoda, Julian Opalski, Anna Orbaczewska, Piotr Pawlak, Joanna Rajkowska, Agnieszka Rayss, Zygmunt Reinhardt, Marta Romankiv, Zofia Rydet, Adam Rzepecki, Ala Savashevich, Janek Simon, Łukasz Skąpski, Tadeusz Stoklasa, Michał Szlaga, Tadeusz Szpak, Joanna Unterschütz, Włodek Witek, Sławomir Witkowski, Krzysztof Wodiczko, Piotr Wyrzykowski, Edmund Zdanowski, Marek Zygmunt
Kuratorki: Aleksandra Grzonkowska i Maja Murawska – NOMUS-Nowe Muzeum Sztuki, Maja Bieńkowska i Małgorzata Taraszkiewicz-Zwolicka – Gdańska Galeria Fotografii