Nie sądziłem, że kiedykolwiek nazwę współczesną twórczość awangardą – i to w pozytywnym sensie. A jednak w przypadku Franka Drażby trudno o lepsze określenie. Nie dlatego, że jego sztuka kontynuuje wielką tradycję albo prowadzi z nią dialog, ale dlatego, że nawiązuje do pierwotnego sensu awangardy: sztuki, która nie stara się wpasować w istniejący system, lecz świadomie toruje własną drogę. Drażba, podobnie jak awangardziści XX wieku – choć to ich jedyne pokrewieństwo – toruje szlaki nie politycznymi deklaracjami, lecz samą formą artystyczną.
Taka definicja awangardy na pierwszy rzut oka może nie pasować do Franka Warzywa – postaci stworzonej przez Franka Drażbę, która łączy sztukę, memy, muzykę i viralowe filmy, badając, jak widoczność i zasady konsumpcji wpływają na odbiór kultury. Franek Drażba, występując jako Franek Warzywa, jest bowiem bardzo obecny w systemie – koncertuje, działa w internecie, wystawia i pozornie dostosowuje się do “reguł gry”. Jego celem nie jest jednak osiągnięcie stabilizacji, lecz konfrontacja z establishmentem, który buduje władzę na dystrybucji widoczności i kontroli uwagi. Viralowość i popularność są dla niego narzędziami testowania granic: Drażba bada, jak daleko dzieło może odejść od klasycznie rozumianej sztuki, pozostając nią wyłącznie dzięki swojej widoczności – nawet jeśli ta pochodzi z popkultury, zwykle wykorzystywanej w celu eksploracji twórczej, a nie jako zasób kapitału symbolicznego. To właśnie taka praca wewnątrz układu, mimo ryzyka zostania wchłoniętym przez jego logikę konsumpcji, jest wspólcześnie aktem awangardowym.
W ramach wystawy zaprezentowano trzy zestawy prac, które obrazują rozwój projektu Franek Warzywa, operującego hybrydą performansu, wideo i post-sztuki. Każde dzieło – fizyczne lub efemeryczne – powstaje w odpowiedzi na uwagę odbiorców, zamieniając ją w treść. Pierwszy zbiór obejmuje serię TikToków, w których artysta przez lata eksplorował motyw warzyw i celebrytów: od nadawania pomidorom czy marchewkom twarzy znanych postaci, przez ich konsumpcję na życzenie widzów, aż po auto-konsumpcję. Druga grupa prac związana jest z projektem dyplomowym Napad na Bazar – symbolicznym rozbojem na warzywniakach warszawskiego Koła, który unaocznia symboliczny kapitał artysty budowany wokół motywu warzyw. Artysta idzie o krok dalej, uzurpując sobie do niego wyłączność, kosztem osób w żaden sposób niezwiązanych ze sztuką. Trzeci zestaw prac obejmuje najnowszą twórczość artysty, w której Franek Warzywa, w duecie z Młodym Buddą, występuje jako gwiazda muzyczna koncertująca po Europie. Dzięki dostosowaniu się do mechanizmów konsumpcji zyskuje podmiotowość, co potwierdzają liczne fanarty ją odtwarzające, lecz ceną jest nieustanna ekspozycja, o czym opowiada w teledysku do utworu 6 słońc.
Wystawa Zjedz Pomidora (to ja jestem pomidorem) ukazuje, jak twórczość Drażby, mimo osadzenia w popkulturze, przesuwa granice sztuki, angażując widza w proces, w którym jego interakcje i oczekiwania tworzą treść prac. Zamiast wycofywać się z systemu, Drażba go wykorzystuje, tworząc przestrzeń do refleksji nad autonomią sztuki we współczesnym świecie, uwikłanym w konsumpcję i nieustanną uwagę.
Wystawa w ramach Nagrody Inicjatywy Entry.
kurator: Tomek Paszkowicz