Andrzej Podkański został Laureatem Nagrody im. Jana Cybisa za 2022 rok. Wystawa będąca uhonorowaniem Laureata odbywa się w 50-tą rocznicę ustanowienia Nagrody.
Wystawa prezentuje dorobek twórczy Laureata, od wczesnych prac, po najnowsze dzieła.
„Andrzej Podkański jest samotnym wilkiem, bezkompromisowo oddanym sztuce. Wierzy, że również dzisiaj malarstwo może poruszać sprawy najważniejsze. Realizuje tę wiarę w płótnach małych i wielkich. Swoją działalność traktuje jako głos w trwającej od kilkudziesięciu lat światowej wojnie duchowej, gdzie po jednej stronie znajdują się artyści autentyczni, a po drugiej ochoczo popierani przez media, tzw. twórcy działający w obrębie postkultury. Wbrew opiniom malkontentów od lat wieszczących koniec malarstwa, Podkański w sposób absolutnie osobisty ukazuje, że nie mają racji.
Nie zważając na przeciwności losu, maluje swoje metafizyczne poematy, o cierpieniu, samotności i przemijaniu. Odwiecznym treściom nadaje nowoczesną formę, wolną od wszelkich zapożyczeń. Przepełniona wewnętrznym żarem twórczość powołuje do życia dzieła zachwycające prostotą, roziskrzonym światłem, wyrafinowanym kolorem.
Dzięki samoświadomości i erudycji Podkański działa w obszarach, które nigdy nie będą dostępne dla twórców mniejszego formatu. Innym pozostawia zabawę w dekorację, struktury i pogoń za modnymi trendami. Jest artystą wolnym, nie uwikłanym w żadne dogmaty i koterie. Bardzo tej wolności broni; wie, że tylko ona daje szansę na spełnienie.
Andrzej Podkański ze swoją twórczością wydaje się być samotną wyspą we współczesnym malarstwie ostatnich lat, przepływających coraz szybciej i bez śladu, w których sztuka jest jak codzienna gazeta ulegająca błyskawicznemu przedawnieniu i opatrzeniu. Na takim tle jego dorobek przypomina górę, a kolejne etapy zmagań zdają się być obozami na stromej ścianie prowadzącej na szczyt. Na ów wierzchołek absolutu coraz bliższy, ale ciągle póki życia daleki. Już osiągalny, a tak trudny do zdobycia…”
Z fragmentów wstępów do katalogów, wystaw indywidualnych Laureata – autorstwa: Adama Staropolskiego, Urszuli Zborowskiej, Tomasza Murgrabiego.
Podkański jest malarzem dojrzałym, świadomie realizującym bardzo osobistą i osobną wizję. Orkiestracja malarska jego obrazów, z częstym użyciem różnorodnych szarości i przetrawionych zieleni jest sugestywna, pełna tajemniczego klimatu, spokoju, zapatrzenia, zadumy.
Wszystkie formy, są w klarowny sposób wyodrębnione, jednak bez mechaniczności z podziwu godną wrażliwością.
Moim zdaniem Podkański maluje ludzki byt, jego zwyczajność, a w nim zawiera jakąś nostalgiczną poetykę, jakby ze snu. Jego transpozycja natury jest daleko idąca, a jednak to natura podpowiada mu formalne rozwiązania malarskie. Przy tym jest to malarstwo zupełnie wolne o jakiejkolwiek efektowności, raczej szorstkie, nawet cierpkie. Zupełnie pozbawione estetycznej tuzinkowości (tak dziś częstej), owych igraszek barwami lub rozwiązań dyktowanych aktualną modą estetyczną.
Autor: Grzegorz Moryciński
…Przenikliwość spojrzenia Andrzeja Podkańskiego bierze się z tego także, iż wie on w jakim kraju tworzy – i że nie jest mu to obojętne. Odwaga tego przekazu płynie z duchowej samodzielności, a samowiedza artystyczna chroni go przed naśladownictwem modnych „trendów”. W upartym dążeniu do perfekcji formy zawarta jest jednocześnie pewna filozoficzna postawa: okiełznania i zdyscyplinowania najsilniejszych choćby popędów i niepokojów. Obywając się bez tanich „efektów”, wyzbyty jakiejkolwiek pretensjonalności, panując nad własną dynamiką – wnosi w polskie malarstwo treści podstawowe.
Rok 1994. Autorka: Joanna Waliszewska
Andrzej Podkański – urodzony w Warszawie, dyplom ASP obronił w 1984 roku w pracowniach prof. Tadeusza Dominika z malarstwa sztalugowego i prof. Ryszarda Wojciechowskiego z malarstwa ściennego. Przewodnik po wystawach w CBWA „Zachęta”, wykładowca sztuki polskiej na Uniwersytecie w Linkoping w Szwecji, wieloletni współpracownik rozgłośni radiowych, autor artykułów o sztuce. W 2019 roku otrzymał Srebrny Medal „Zasłużony Kulturze – Gloria Artis”.
O Nagrodzie imienia Jana Cybisa
Nagroda im. Jana Cybisa jest najstarszą i najbardziej prestiżową nagrodą przyznawaną w dziedzinie malarstwa w Polsce. Została ustanowiona w 1973 roku przez Okręg Warszawski Związku Polskich Artystów Plastyków w rocznicę śmierci Jana Cybisa, inicjatora powstania Okręgu Warszawskiego tuż po II Wojnie Światowej.
Jan Cybis był postacią niezwykle ważną w sztuce polskiej po 1945 roku. W historii zaznaczył się jako nauczyciel i mentor kilku pokoleń polskich artystów, malarz i rysownik, pedagog i publicysta, czołowy reprezentant nurtu kolorystycznego w malarstwie lat 30-ych i sztuce powojennej.
W naturalny sposób, po śmierci Jana Cybisa OW ZPAP zaczął przyznawać nagrodę jego imienia. W początkowych latach pierwszymi laureatami byli jego uczniowie lub artyści, których twórczość była bliska koloryzmowi, tj. Tadeusz Dominik, Jacek Sempoliński, Jan Bardyszak czy Jan Dziędziora. Przełomowym momentem w historii nagrody było przyznanie jej Ryszardowi Winiarskiemu (1995), którego sztuka zawierała pierwiastki konceptualizmu i była wyraźnym otwarciem się na inne style.
Obecnie nazwiska laureatów Nagrody im. Jana Cybisa to panteon polskiej sztuki współczesnej, obrazujący przekrój najważniejszych tendencji i wpływów w polskim malarstwie w ostatnim 50-leciu. Są wśród nich: Jerzy Nowosielski, Stefan Gierowski, Jan Tarasin, Stanisław Fijałkowski, Erna Rosenstein, Leon Tarasiewicz, Teresa Pągowska, Jerzy Kałucki, Wojciech Fangor, Koji Kamoji, Magdalena Moskwa, Janusz Lewandowski.
Związek Polskich Artystów Plastyków jest największym w Polsce stowarzyszeniem artystów plastyków, istniejącym od 1911 r. Będący jego częścią Okręg Warszawski zrzesza ponad 1500 artystów sztuk wizualnych. Siedziba OW ZPAP, przy ul. Mazowieckiej 11a w Warszawie, jest od wielu lat miejscem spotkań środowisk artystycznych i wydarzeń kulturalnych oraz edukacyjnych. Okręg Warszawski ZPAP jest fundatorem najstarszej w Polsce, asygnowanej od 1973 r. nagrody im. Jana Cybisa, przyznawanej artystom malarzom za całokształt twórczości.
Zdjęcie: Andrzej Podkański, z cyklu Droga, 2020-2023, akryl, płótno, 200 x 215 cm