Hasło konsumpcji pojawiało się w twórczości Natalii LL w latach 1972-1975, w tytułach serii prac. „Sztuka konsumpcyjna“, a w 1975 roku także „Sztuka postkonsumpcyjna“, to zbiór czarno-białych i kolorowych fotografii oraz filmów ukazujących twarze kobiet zjadających w ostentacyjny sposób różne produkty: banany, parówki czy kisiel. [...]
Strategia [grupy „Permafo“, działającej od 1970 w składzie: Andrzej Lachowicz, Natalia LL, Zbigniew Dłubak, Antoni Dzieduszycki] zakładała odwoływanie się do tematów związanych z pospolitymi sytuacjami, które dokumentowano w możliwie bezpośredni sposób. Koncepcja ta była kojarzona przez krytykę z pop-artem, zwłaszcza poetyką filmów Andy'ego Warhola. W przypadku Natalii LL skojarzenie było o tyle zasadne, że artyści związani z pop-artem odwoływali się do wzorców wizualnych kultury masowej i podejmowali tematykę kapitalistycznego dobrobytu oraz propagandy powszechnej konsumpcji.
Wątpliwy wydawał się jednak sens podjęcia takiej problematyki w ówczesnej Polsce, gdzie panowała socjalistyczna gospodarka niedoboru. Z tego powodu pracom Natalii LL odmawiano waloru krytycznego. Z dzisiejszej perspektywy jednak lata siedemdziesiąte w PRL jawią się jako okres silnego rozbudzenia potrzeb konsumpcyjnych, a także kreowania wizualnych zachęt do ich zaspokajania. Wprawdzie możliwości konsumpcji były mocno ograniczone, ale paradoksalnie ten fakt tylko wzmaga polityczną wymowę prac artystki. Konsumpcja, która w dekadzie gierkowskiej była narzędziem polityki państwowej, a reglamentowane towary pojawiały się na półkach sklepowych we właściwych z perspektywy władz momentach, istniała w sferze oczekiwań i wyobrażeń społeczeństwa, a sterowanie nią było jednym ze sposobów sprawowania władzy. [...]
Aby wydobyć krytyczny wymiar prac Natalii LL, badacze zwracali uwagę na erotyczny charakter jej fotografii. Piotr Piotrowski pisał o ostentacyjnym powiązaniu erotyzmu z konsumpcją, czy nawet „konsumpcyjnej erotyce“tych prac. Jego zdaniem obnażona w nich została reifikacja erotyki, będąca nieodłączną cechą masowej kultury wizualnej. Ponadto uznał pracę za krytyczną w stosunku do starannie maskowanej przez władze, antykobiecej polityki w czasach PRL, która była zresztą jednym
z przejawów większego problemu – negatywnego stosunku do kobiet głęboko zakorzenionego w kulturze polskiej, w jej mitach i stereotypach. Natomiast Agata Jakubowska w swej interpretacji dzieła Natalii LL przyjęła perspektywę lacanowskiej psychoanalizy, co pozwoliło jej zauważyć, że modelka na fotografiach przyjmuje zawsze rolę aktywną, podczas gdy element męski, czyli fallus, zostaje w nich zredukowany do symbolicznego przedmiotu konsumpcji. Aktywnej roli kobiety towarzyszy instrumentalizacja mężczyzny, dochodzi więc do odwrócenia tradycyjnych ról społecznych i kulturowych.
Magdalena Wróblewska, Natalia LL „Sztuka konsumpcyjna“, https://culture.pl
Z CYKLU „SZTUKA KONSUMPCYJNA“, 1972, odbitka z 2008
fotografia czarno-biała
48,5 x 58,5 cm (w świetle ramy)
sygn. tuszem na odw. oprawy śr.g.: NATALIA LL | „Sztuka konsumpcyjna“ – 1972 | Consumer Art – 1972 | gelatin silver print on paper | 1/3
Pracy towarzyszy opinia wystawiona przez Fundację ZW w Toruniu z 4 II 2021.
Hasło konsumpcji pojawiało się w twórczości Natalii LL w latach 1972-1975, w tytułach serii prac. „Sztuka konsumpcyjna“, a w 1975 roku także „Sztuka postkonsumpcyjna“, to zbiór czarno-białych i kolorowych fotografii oraz filmów ukazujących twarze kobiet zjadających w ostentacyjny sposób różne produkty: banany, parówki czy kisiel. [...]
Strategia [grupy „Permafo“, działającej od 1970 w składzie: Andrzej Lachowicz, Natalia LL, Zbigniew Dłubak, Antoni Dzieduszycki] zakładała odwoływanie się do tematów związanych z pospolitymi sytuacjami, które dokumentowano w możliwie bezpośredni sposób. Koncepcja ta była kojarzona przez krytykę z pop-artem, zwłaszcza poetyką filmów Andy'ego Warhola. W przypadku Natalii LL skojarzenie było o tyle zasadne, że artyści związani z pop-artem odwoływali się do wzorców wizualnych kultury masowej i podejmowali tematykę kapitalistycznego dobrobytu oraz propagandy powszechnej konsumpcji.
Wątpliwy wydawał się jednak sens podjęcia takiej problematyki w ówczesnej Polsce, gdzie panowała socjalistyczna gospodarka niedoboru. Z tego powodu pracom Natalii LL odmawiano waloru krytycznego. Z dzisiejszej perspektywy jednak lata siedemdziesiąte w PRL jawią się jako okres silnego rozbudzenia potrzeb konsumpcyjnych, a także kreowania wizualnych zachęt do ich zaspokajania. Wprawdzie możliwości konsumpcji były mocno ograniczone, ale paradoksalnie ten fakt tylko wzmaga polityczną wymowę prac artystki. Konsumpcja, która w dekadzie gierkowskiej była narzędziem polityki państwowej, a reglamentowane towary pojawiały się na półkach sklepowych we właściwych z perspektywy władz momentach, istniała w sferze oczekiwań i wyobrażeń społeczeństwa, a sterowanie nią było jednym ze sposobów sprawowania władzy. [...]
Aby wydobyć krytyczny wymiar prac Natalii LL, badacze zwracali uwagę na erotyczny charakter jej fotografii. Piotr Piotrowski pisał o ostentacyjnym powiązaniu erotyzmu z konsumpcją, czy nawet „konsumpcyjnej erotyce“tych prac. Jego zdaniem obnażona w nich została reifikacja erotyki, będąca nieodłączną cechą masowej kultury wizualnej. Ponadto uznał pracę za krytyczną w stosunku do starannie maskowanej przez władze, antykobiecej polityki w czasach PRL, która była zresztą jednym
z przejawów większego problemu – negatywnego stosunku do kobiet głęboko zakorzenionego w kulturze polskiej, w jej mitach i stereotypach. Natomiast Agata Jakubowska w swej interpretacji dzieła Natalii LL przyjęła perspektywę lacanowskiej psychoanalizy, co pozwoliło jej zauważyć, że modelka na fotografiach przyjmuje zawsze rolę aktywną, podczas gdy element męski, czyli fallus, zostaje w nich zredukowany do symbolicznego przedmiotu konsumpcji. Aktywnej roli kobiety towarzyszy instrumentalizacja mężczyzny, dochodzi więc do odwrócenia tradycyjnych ról społecznych i kulturowych.
Magdalena Wróblewska, Natalia LL „Sztuka konsumpcyjna“, https://culture.pl